منظور از اخلاق فردی، اصولی است که صرف نظر از حیثیّت اجتماعی انسان، به بیان ارزشهای اخلاقی او میپردازد. جدیّت و کوشش در راه خدا برای فرد انسان، ارزش است: «وَالَّذینَ جـهَدوا فینا لَنَهدینَّهُم سُبُلَنا». [۴]
قرآن به استقامت و ثبات در راه خدا: «فَاستَقیمُوا اِلَیهِ وَاستَغفِروه»، [۵]و ترک پیروی از هوای نفس سفارش کرده است: «وَلاتَتَّبِعِ الهَوی فَیُضِلَّکَ عَن سَبیلِ اللّه»، [۶]بستن چشم از نگاه به نامحرم و پاک دامنی که از عزّت نفس نشأت میگیرد: «قُل لِلمُؤمنینَ یَغُضّوا مِن اَبصـرِهِم ویَحفَظوا فُروجَهُم» [۷]و نیز انتخاب الگو و اسوهای دینی در زندگی هر فرد، مورد سفارش قرآن است: «لَقَد کان لَکُم فی رَسولِاللّهِ اُسوَةٌ حَسَنَة». [۸]
خداوند، حسد را که حالتی درونی و فردی است، نکوهش میکند و از انسان میخواهد به بندگان او برای نعمتی که خداوند به آنان داده است، حَسَد نورزد: «اَمیَحسُدونَ النّاسَ عَلی ما ءَاتلـهُم اللّهُ مِن فَضلِه»، [۹]و سرانجام از آدمی میخواهد که در توانگری از اسراف و تبذیر بپرهیزد: «وَلاتُبَذِّرتَبذیرًا اِنَّ المُبَذِّرینَ کانوا اِخون الشَّیـطین». [۱۰]